Kategoria: W społecznym zwierciadle
PRZECIWNE ZDANIE
Inni są zdania przeciwnego, a zwłaszcza Empedokles: że mianowicie rzeczy sobie podobne ciągną nawzajem do siebie. Ale pomińmy milczeniem zagadnienia przyrodnicze jako nie należące do niniejszych rozważań, a natomiast zajmijmy tymi, które dotyczą ludzi, ich charakteru i uczuć, więc na przykład zagadnieniem, czy przyjaźń rodzi się między ludźmi wszelkiego rodzaju, czy też ludzie źli nie mogą być przyjaciółmi; lub czy istnieje jeden, czy też więcej rodzajów przyjaźni. Bo ci, co z możliwości istnienia różnych stopni przyjemności wysnuwają wniosek, że istnieje tylko jeden jej rodzaj, opierają się na niedostatecznej wskazówce, różnicę bowiem stopnia dopuszczają także innego rodzaju rzeczy.
RODZAJE PRZYJAŹNI
Jakie są rodzaje przyjaźni, to wyjaśni się może z łatwością, jeśli zdamy sobie sprawę z przedmiotów, które zasługują na uczucia dodatnie; bo nie wszystko bywa, jak się wydaje, przedmiotem tych uczuć, lecz tylko to, co jest ich godne, a tym jest to, co dobre, co przyjemne i co pożyteczne. Zdaje się jednak, że pożyteczne jest to, dzięki czemu staje się coś dobre lub przyjemne, tak że godne uczuć dodatnich jest to, co dobre, i to, co przyjemne — jako cele. Czyż więc ludzie kochają dobro samo przez się, czy też to, co jest dobre dla nich? Zdarza się bowiem, że są to rzeczy różne. Podobnie ma się rzecz z tym, cc przyjemne.
TRZY RODZAJE PRZYCZYN
Otóż zdaje się, że każdy kocha to, co jest dobre dla niego, i że w znaczeniu bezwzględnym jest godne kochania dobro jako takie, dla każdego zaś jest kochania godne to, co jest dla niego dobre. Ale każdy kocha nie to, co dla niego jest istotnie dobre, lecz to, co mu się wydaje takim. Otóż nie sprawi to żadnej różnicy: w takim bowiem razie przedmiotem godnym kochania nazwie się przedmiot, który wydaje nam się takim. Istnieją przeto trzy rodzaje przyczyn, dla których ludzie coś kochają czy lubią, lecz jeśli to uczucie odnosi się do przedmiotów nieożywionych, nie nazywamy tego przyjaźnią.Trzy są rodzaje przyjaźni, równe liczbą tym rzeczom, które zasługują na uczucia dodatnie; każdemu z nich odpowiada miłość wzajemna i wiadoma.
PRZYJAŹŃ WZAJEMNA
Ci, co nawzajem są sobie przyjaciółmi, życzą sobie nawzajem dobrze i czynią to ze względu na to, co jest powodem ich przyjaźni. Ludzie więc, którzy są sobie nawzajem przyjaciółmi gwoli wynikającej stąd dla nich korzyści, nie żywią dla siebie uczuć przyjaznych ze względu na osobę przyjaciela, lecz tylko o tyle, o ile dla każdego z nich wynika stąd jakieś dobro. Podobnie ma się rzecz z tymi, którzy są sobie przyjaciółmi ze względu na wynikającą stąd dla nich przyjemność; nie za to bowiem lubią na przykład ludzi gładkich i dowcipnych, że ci posiadają pewne cechy charakteru, lecz za to, że sprawiają im przyjemność.
Loading ...
